Các show truyền hình nổi tiếng như “Criminal Minds” và “CSI” hiện đã tạo ra những quan niệm cụ thể về tâm lý học pháp y và tâm lý học tội phạm. Điều này đã dẫn đến một số quan niệm sai lầm về công việc hàng ngày của các nhà tâm lý học pháp y và tâm lý học tội phạm, cả hai đều quan trọng trong việc thực thi pháp luật. Mặc dù cả hai công việc đều thú vị và mang lại sự đa dạng trong công việc, môi trường và khách hàng hàng ngày của họ, nhưng điều quan trọng đối với tất cả các nhà tâm lý học tội phạm và pháp y tương lai là phải hiểu rõ về từng chuyên môn trước khi tham gia vào chương trình cấp bằng.

Mặc dù cuộc sống thực tế không phải lúc nào cũng hào nhoáng như trên TV, nhưng những người hy vọng làm việc ở một trong hai năng lực chuyên môn này có thể mong đợi những đóng góp của họ có ý nghĩa cho sự an toàn của cộng đồng thông qua sự hiểu biết về cơ chế của tội phạm.

Mặc dù có nhiều điểm tương đồng giữa hai công việc này, nhưng cũng có những khác biệt rõ rệt giữa các nhà tâm lý học pháp y và tội phạm, bao gồm cả vai trò của họ trong thực thi pháp luật, đòi hỏi về giáo dục và khả năng nghề nghiệp. Những ai đang xem xét một trong hai con đường nghề nghiệp này nên tự làm quen với những khác biệt này, cũng như cách mỗi nghề vận hành như thế nào trong thi hành pháp luật và hệ thống tư pháp hình sự.

Tổng Quan Về Tâm Lý Học Tội Phạm

Các nhà tâm lý học tội phạm tìm cách hiểu động cơ của tội phạm và phát triển một hồ sơ tâm lý để có thể hiểu và tìm cách tóm gọn chúng. Họ kiểm tra các hành vi tội phạm cá nhân và chẩn đoán bất kỳ tình trạng sức khỏe tâm thần. Họ thường xuyên bước vào phòng xử án để cung cấp lời khai của chuyên gia. Các nhiệm vụ khác bao gồm: tư vấn cho các cá nhân đã phạm tội hoặc đánh giá nguy cơ tái phạm.

Trở thành một nhà tâm lý học tội phạm đòi hỏi phải có bằng tiến sĩ về tâm lý học và giấy phép hành nghề. Những chuyên gia này thường đã hoàn thành nghiên cứu sau tiến sĩ hoặc nghiên cứu về hành vi hoặc hồ sơ phạm tội. Các nhà tâm lý học tội phạm thường xuất thân từ nền tảng thi hành pháp luật, đưa các kỹ năng học được trong lĩnh vực này vào các chương trình đào tạo sau Đại học, nơi họ tôi luyện các kỹ năng thu thập hồ sơ tâm lý. Tuy nhiên, có nhiều vị trí khác trong lĩnh vực này, và nhiều người nghiên cứu tâm lý tội phạm vẫn tiếp tục làm việc trong ngành dịch vụ xã hội hoặc trong lĩnh vực liên quan đến thi hành pháp luật, thường là viên chức cải huấn và quản chế, hoặc là cảnh sát, cứu hỏa, cấp cứu và điều phối viên cấp cứu.

Mức Lương Của Ngành Tâm Lý Học Tội Phạm và Quan Điểm Về Công Việc Này

PayScale báo cáo mức lương của nhà tâm lý học tội phạm dao động khoảng 58.000$ (~1 tỷ 3 VND) tính đến tháng 8 năm 2019. Mặc dù Cục Thống kê Lao động Hoa Kỳ (BLS) không giữ bất kỳ dữ liệu cụ thể nào về các nhà tâm lý học tội phạm, nhưng dự án việc làm cho các nhà tâm lý học thuộc mọi lĩnh vực tăng 14% từ năm 2016 đến 2026, nhanh hơn nhiều so với mức trung bình của quốc gia cho tất cả các ngành nghề (7%). Cơ hội trong lĩnh vực này và tỷ lệ chi trả trung bình thì khác nhau trên cả nước kết hợp với kinh nghiệm cá nhân. Các công việc khác trong lĩnh vực này, như nhân viên quản chế và chuyên gia điều trị cải tạo, chi trả 53.020$ (~1 tỷ 2) hàng năm theo BLS, trong khi các công việc như cảnh sát, cứu hỏa và nhân viên cứu thương đang tăng trưởng ở mức trung bình và chi trả 40.660$ (~ 900 triệu VND) mỗi năm.

Tổng Quan Về Tâm Lý Học Pháp Y

Để hiểu sự khác biệt giữa bằng cấp tâm lý học tội phạm và tâm lý học pháp y, điều quan trọng là phải hiểu mỗi lĩnh vực phù hợp như thế nào đối với toàn bộ hệ thống tư pháp hình sự. Tâm lý pháp y là một lĩnh vực rộng lớn áp dụng các nguyên tắc của tâm lý học vào hệ thống tư pháp hình sự và pháp luật. Các nhà tâm lý học pháp y tham khảo ý kiến ​​thực thi pháp luật để tích hợp tâm lý học vào vấn đề pháp lý hình sự và dân sự. Nghĩa vụ của họ bao gồm sự chọn lọc bồi thẩm đoàn, đánh giá các nhân chứng và tiến hành đánh giá sức khỏe tâm thần.

Trong quá trình học đại học, nhiều nhà tâm lý học pháp y chuyên ngành tâm lý học hoặc tâm lý pháp y tiếp tục hoàn thành thực tập và đào tạo sau đại học về thi hành pháp luật. Trở thành một nhà tâm lý học pháp y cần có bằng Tiến sĩ hoặc Tiến sĩ Tâm lý học (PsyD), mặc dù có nhiều cơ hội cho người chưa có kinh nghiệm vào lĩnh vực này, bao gồm người biện hộ, chuyên viên cải tạo hoặc nhân viên quản chế. Trên con đường chuyên môn này, các cá nhân có thể có được sự hiểu biết thấu đáo về triết lý, tiêu chuẩn và quy trình của hệ thống tư pháp.

Mức Lương Của Ngành Tâm Lý Học Pháp Y và Cái Nhìn Về Công Việc

PayScale báo cáo mức lương của nhà tâm lý học pháp y dao động khoảng 67.000$ (~ 1 tỷ 5 VND) vào tháng 8 năm 2019. Một lần nữa, trong khi BLS không giữ lại bất kỳ dữ liệu nào về ngành nghề đặc thù này, song những dự án ​​việc làm cho các nhà tâm lý học thuộc mọi lĩnh vực tăng 14% từ năm 2016 đến 2026.

Có nhiều công việc khả thi dành cho những người muốn làm việc trong lĩnh vực này, bao gồm nhà tâm lý học pháp y và nhà Giám định pháp y tâm thần. Mặc dù mỗi vai trò này đều yêu cầu bằng Tiến sĩ, với bằng Cử nhân Nghệ thuật về Tâm lý pháp y, sinh viên tốt nghiệp có thể theo đuổi công việc với trình độ mới ra trường vào các công việc cải tạo, thi hành pháp luật, công tác xã hội hoặc tâm thần học.

Điểm Tương Đồng Giữa Tâm Lý Học Tội Phạm và Tâm Lý Pháp Y

Tâm lý học tội phạm và tâm lý pháp y đều có mối liên hệ chặt chẽ với sự thi hành pháp luật. Mỗi chuyên môn hỗ trợ trong việc điều tra, cho dù là hình sự hay dân sự thì mục đích của các chuyên gia trong cả hai lĩnh vực này là làm việc với cơ quan thi hành pháp luật để hiểu tâm lý của tội phạm và giải quyết tội ác. Chuyên gia trong mỗi lĩnh vực này được hưởng lợi ích từ việc nghiên cứu học thuật và kinh nghiệm thực tế trong lĩnh vực tư pháp hình sự.

Sự Khác Biệt Giữa Tâm lý Học Tội Phạm và Tâm Lý Pháp Y

Khi so sánh tâm lý tội phạm với tâm lý pháp y, điều quan trọng là phải hiểu được sự khác biệt mấu chốt giữa chính sự nghiệp và con đường điển hình dẫn đến mỗi lĩnh vực. Từ yêu cầu về giáo dục cho đến công việc hàng ngày của họ như thế nào, có vài điểm khác nhau giữa hai con đường này.

Yêu Cầu Về Giáo Dục

Một tấm bằng đại học về tâm lý pháp y như Cử nhân nghệ thuật về Tâm lý học pháp y, trang bị cho sinh viên nền giáo dục pha trộn một chút tâm lý học, khoa học xã hội và tư pháp hình sự, nhằm giúp họ hiểu biết toàn diện về bối cảnh tâm lý pháp y hiện đại. Mặc dù cả vai trò của nhà tâm lý học tội phạm và pháp y đều yêu cầu nền giáo dục tiên tiến, nhưng cũng có nhiều cơ hội cho những người không muốn lấy bằng PhD hoặc PsyD. Ví dụ sinh viên có bằng Cử nhân có thể tìm một công việc viên chức cải huấn hoặc người biện hộ.

Ngược lại, lĩnh vực tâm lý học tội phạm tập trung cụ thể hơn vào việc hiểu tâm trí của một tên tội phạm. Các khóa học tâm lý học tội phạm thường bao gồm hành vi bất thường, các dạng lạm dụng chất, thống kê hành vi và tâm lý vị thành niên. Tâm lý học tội phạm thường không được cấp bằng riêng mà là một phần của chương trình Cử nhân, Thạc sĩ hoặc Tiến sĩ về tội phạm học hoặc tâm lý học.

Con Đường và Phạm Vi Sự Nghiệp

Trong khi lĩnh vực tâm lý học tội phạm tập trung vào hành vi tội phạm, thì tâm lý pháp y tập trung bao gồm cả luật hình sự và dân sự, làm việc trong các nhà tù, tư vấn thanh thiếu niên thuộc diện nguy cơ và nghiên cứu học thuật.

Tâm lý pháp y đòi hỏi bạn phải đánh giá các thể loại con người, bao gồm nạn nhân của tội ác, nhân chứng, luật sư và thi hành pháp luật. Sinh viên tốt nghiệp chương trình cấp bằng tâm lý pháp y cũng có thể trở thành cố vấn của bồi thẩm đoàn, cố vấn tội phạm vị thành niên, nhân chứng chuyên gia, và nhiều hơn nữa. Những người tiếp tục đạt được bằng cấp cao có thể trở thành nhà tâm lý học pháp y hoặc thậm chí là Giáo sư tâm lý học pháp y.

Sinh viên tốt nghiệp các chương trình tâm lý tội phạm làm việc đặc biệt là với tội phạm và những người điều tra chúng trong hệ thống tư pháp, trái ngược với nạn nhân hoặc bồi thẩm đoàn. Các nhà tâm lý học tội phạm khao khát có thể tìm thấy việc làm trong công việc cải tạo, thu thập hồ sơ tội phạm và tâm lý học. Trong mỗi lĩnh vực này, chuyên ngành tâm lý học tội phạm có thể linh hoạt lối tư duy phê phán và kỹ năng quan sát để đáp ứng nghi thức ngoại giao cũng như làm việc với các cá nhân bị rối loạn sức khỏe tâm thần, giữ an toàn cho họ cũng như cộng đồng.

Vậy Tâm Lý Học Tội Phạm và Tâm Lý Học Pháp Y: Đâu Mới Là Sự Lựa Chọn Đúng Nhất Cho Bạn

Những ai mà hào hứng với sự hiểu biết các hành động bên trong tâm trí của một tên tội phạm, bao gồm động lực, sức khỏe tinh thần và lý lịch của chúng thì nên xem xét theo đuổi một nghề nghiệp trong tâm lý học tội phạm. Ngoài ra, các cá nhân quan tâm đến hệ thống tư pháp và ứng dụng của tâm lý học trong đó cũng nên xem xét theo đuổi việc lấy bằng cấp về tâm lý pháp y. Bằng cấp tâm lý pháp y cung cấp mở rộng các khóa học về tâm lý học, tư pháp hình sự và khoa học xã hội, giúp sinh viên mở rộng chuyên môn và chuẩn bị áp dụng học vấn của họ trong đa dạng các lĩnh vực, bao gồm chính sách, luật pháp, cải tạo và dịch vụ xã hội.

Thông qua tấm bằng Cử nhân Nghệ thuật Tâm lý Pháp y, bạn sẽ xây dựng một nền tảng để áp dụng khoa học trí tuệ vào hệ thống tòa án và còn hơn thế nữa

----------------------------

Dịch giả: Huỳnh Thị Mỹ Hảo - ToMo - Learn Something New

(*) Bản quyền bài dịch thuộc về ToMo. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là "Dịch Giả: Huỳnh Thị Mỹ Hảo - Nguồn: ToMo - Learn Something New". Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: "Theo ToMo" hoặc khác đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.

(**) Follow Facebook ToMo - Learn Something New để đọc các bài dịch khác và cập nhật thông tin bổ ích hằng ngày.

(***) Trở thành Tình nguyện viên, Thực tập sinh Part-time tại ToMo để rèn luyện ngoại ngữ và đóng góp tri thức cho cộng đồng tại: http://bit.ly/ToMo-hiring.