Elmore Leonard, tiểu thuyết gia nổi tiếng người Mỹ với các tác phẩm kinh điển như Raylan, Fire in the Hole, đã để lại một cuốn sách ngắn gọn gồm 10 điều ông đúc kết được từ sự nghiệp viết lách. Danh sách này là sự pha trộn đặc trưng của sự hài hước, khiêm tốn và những tiêu chuẩn không khoan nhượng.

Mặc dù mọi quy tắc viết ra đều là để phá vỡ, và bản thân Leonard cũng thường xuyên phá vỡ các quy tắc của chính mình, 10 quy tắc này vẫn là những thông tin quan trọng đối với bất cứ ai bước vào nghề viết. 

Nếu như chỉ để tạo bầu không khí, và nhân vật trong chuyện không có tương tác gì với những đặc điểm thời tiết bạn mô tả, bạn đừng nên viết dài dòng về thời tiết. Người đọc thường tìm kiếm sự xuất hiện của con người, của những nhân vật sẽ dẫn dắt câu chuyện của bạn.

Đương nhiên cũng có những ngoại lệ. Nếu như bạn là một người viết dành cả sự nghiệp của mình cho các vấn đề môi trường, nhân đạo như Barry Lopes, nếu như bạn thực sự có thể mô tả thời tiết theo cách thật thú vị, thì bạn hãy cứ thoải mái làm.

Tất cả các phần mở lời nói đầu, phần giới thiệu, rồi lời mở đầu...đều khiến người đọc mất kiên nhẫn. Họ muốn đi trực tiếp vào câu chuyện. Thế nhưng, những phần này lại khá thông dụng cho những cuốn sách phi hư cấu. Còn đối với tiểu thuyết, lời mở đầu thường sẽ là cốt truyện, mà thực ra bạn có thể truyền tải thông tin này ở bất cứ đâu bạn muốn.

Thực ra, có một lời mở đầu trong cuốn “Thứ năm ngọt ngào” của John Steinbeck, nhưng chuyện này hoàn toàn ổn vì có một nhân vật trong cuốn sách đưa ra quan điểm về quy tắc này của tôi:

“Tôi thích những cuộc trò chuyện trong cuốn sách nhưng tôi không thích việc chẳng ai nói với tôi rằng những nhân vật đang đối thoại kia trông như thế nào. Tôi muốn tìm hiểu xem anh ấy trông như thế nào từ cách anh ấy nói, xem anh chàng này nghĩ gì từ những điều anh ta nói ra. Tôi thích có một số đoạn mô tả mở đầu nhưng không quá nhiều”. 

Cuộc hội thoại đó thuộc về nhân vật, vì vậy người viết không nên sử dụng quá nhiều động từ thể hiện cảm xúc hoặc thái độ của người viết như “vội vàng nói", “lẩm bẩm nói". Có lần tôi nhận thấy Mary McCarthy kết thúc một đoạn đối thoại “cô ấy đã xác định” (she asseverated), và tôi đã phải dừng đọc để tra từ điển từ này. 

“...anh ấy khuyên nhủ một cách nghiêm trang”. Sử dụng trạng từ theo cách này (hoặc bất kỳ cách nào khác) là một trọng tội. Lý do là những từ này sẽ gây mất tập trung và có thể làm gián đoạn nhịp điệu của cuộc trao đổi.

Bạn không nên sử dụng không quá hai hoặc ba dấu chấm than trên 100.000 từ văn xuôi. Tuy nhiên, nếu bạn có sở trường chơi với những câu cảm thán theo cách làm của Tom Wolfe, bạn có thể sử dụng chúng vào một cách khéo léo.

Quy tắc này không cần một lời giải thích nào cả. Hãy để bản chất hành động bộc lộ tính chất của sự vật, sự việc. Tôi đã nhận thấy rằng, các nhà văn sử dụng những từ ngữ này cũng có xu hướng lạm dụng các dấu chấm than.

Đúng là trong rất nhiều trường hợp, chỉ có những từ địa phương mới truyền tải đúng ý nghĩa của câu chuyện. Thế nhưng, phần lớn công chúng không biết đến từ này. Độc giả cũng sẽ nhanh chóng cảm thấy mệt mỏi khi phải thường xuyên tra nghĩa của những từ này. Vì vậy, nếu bạn đã sử dụng nó ngay từ đầu câu chuyện, hãy kiểm soát tần suất sử dụng từ ngữ này ở những phần tiếp theo.

Trong truyện ngắn “Hills Like White Elephants" của nhà văn Ernest Hemingway, hẳn bạn đọc sẽ hỏi “Anh người Mỹ và cô gái đi cùng anh ta trông như thế nào?" - “Cô ấy bỏ mũ và đặt nó lên bàn". Đây là thông tin mô tả duy nhất trong câu chuyện, nhưng chúng ta vẫn hiểu gặp đôi này qua giọng điệu của họ, chứ không phải qua bất cứ tính từ hay trạng từ miêu tả nào.

Trừ khi bạn là Margaret Wood, người có thể vẽ cảnh bằng ngôn ngữ hoặc viết về phong cảnh theo phong cách của Jim Harrison. Nhưng ngay cả khi bạn giỏi việc này, việc mô tả chi tiết về địa điểm hay sự vật cũng không đem lại dòng chảy cho câu chuyện, còn bạn sẽ dễ bị cuốn vào vòng xoáy của sự giải thích và rồi bế tắc.

Đây có lẽ là quy tắc quan trọng nhất trong cả danh sách. Hãy nghĩ về chính bạn khi đọc một câu chuyện, bạn sẽ bỏ qua những gì, thường đó sẽ là đoạn văn dài với rất nhiều chữ nghĩa. Thế nhưng, tôi đoán rằng bạn cũng như người đọc sẽ không bỏ qua các cuộc hội thoại. 

Theo vietlachkiemtien.com