Viện Chiến lược ngân hàng được thành lập theo Quyết định số 2852/QĐ-NHNN ngày 25/11/2008 của Thống đốc NHNN Việt Nam. Tiền thân của Viện Chiến lược Ngân hàng là Vụ Chiến lược Ngân hàng được thành lập năm từ năm 1999.

Viện Chiến lược ngân hàng là tổ chức khoa học và công nghệ công lập trực thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam; thực hiện chế độ tự chủ đối với tổ chức khoa học và công nghệ công lập theo quy định của Ngân hàng Nhà nước và của Pháp luật. Viện Chiến lược ngân hàng có tư cách pháp nhân, có con dấu và tài khoản riêng mở tại Kho bạc Nhà nước hoặc tại Ngân hàng, có trụ sở chính đặt tại thành phố Hà Nội.

Viện Chiến lược ngân hàng có chức năng nghiên cứu và xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển ngành Ngân hàng; tổ chức nghiên cứu, triển khai và quản lý việc thực hiện công tác nghiên cứu khoa học và công nghệ của ngành Ngân hàng phục vụ yêu cầu của Ngân hàng Nhà nước và theo quy định của pháp luật.