Có những cuốn sách không đến để dạy ta điều gì mới, mà chỉ để nhắc ta dịu dàng về những điều ta từng quên – như cách yêu chính mình, một cách không điều kiện và không phán xét. Yêu Những Điều Không Hoàn Hảo là một cuốn sách như thế. Không cao giọng, không áp đặt, không cố gắng biến độc giả thành “phiên bản tốt nhất của chính mình” bằng những mục tiêu to tát. Thay vào đó, Haemin Sunim lựa chọn đi những bước nhỏ, bằng lời lặng lẽ, bằng sự hiểu và thương – để rồi mở ra một con đường nhẹ nhàng hơn, dễ thở hơn, nơi mỗi người được phép vấp ngã, được phép không ổn, và quan trọng nhất: được phép tha thứ cho chính mình.

I. MỘT HÀNH TRÌNH YÊU.

Chúng ta luôn lớn lên với một giấc mơ – trở thành phiên bản hoàn hảo của bản thân. Nhưng lớn dần, cuộc sống không chừa một ai khỏi va đập, tổn thương và những dấu hỏi không lời đáp. Và khi ta nhìn vào gương, nhiều khi chỉ thấy những mảnh ghép vụn vỡ, chắp vá, không như kỳ vọng. Cuốn sách Yêu những điều không hoàn hảo của Đại đức Hae Min mở ra một lối đi khác – không phải để trốn tránh sự không hoàn hảo, mà là học cách ôm ấp nó như một phần tự nhiên trong hành trình làm người.

Đây không phải là một cuốn sách dạy cách trở nên “tốt hơn”, mà là một bản nhạc dịu dàng, giúp bạn thả lỏng đôi vai, thở ra nhẹ một tiếng, và nói với mình: “Mình được phép không ổn. Mình được phép không hoàn hảo."

Có lẽ ai trong chúng ta rồi cũng từng có những ngày chẳng yêu nổi chính mình. Những ngày soi gương mà chỉ thấy khuyết điểm, những buổi tối trằn trọc vì một lỗi lầm đã qua, những khoảnh khắc bị nhấn chìm trong kỳ vọng của người khác đến mức quên mất tiếng nói nhỏ bé trong lòng mình từng mong điều gì. Chúng ta lớn lên trong một thế giới ca tụng sự hoàn hảo, nơi mà sự thành công phải đi kèm với tốc độ, nơi mà nỗi buồn phải được giấu kín, và lòng tự trọng thì cứ mỏng dần sau mỗi lần so sánh bản thân với người khác. Dần dà, ta không còn đối xử với chính mình như một người thân yêu – mà như một kẻ luôn phải phấn đấu để được chấp nhận.

Yêu Những Điều Không Hoàn Hảo xuất hiện như một khoảng lặng cần thiết giữa cơn huyên náo của cuộc sống hiện đại. Không phải là liều thuốc kỳ diệu giúp ta lập tức trở nên mạnh mẽ hay hạnh phúc, cuốn sách này giống như một người bạn ngồi cạnh ta trong im lặng, đôi khi chỉ là để nắm tay, để gật đầu, để khẽ nói rằng: “Mình hiểu.” Bằng chất giọng từ tốn, bằng những suy tư được chiêm nghiệm sau nhiều năm thực hành thiền định và đối thoại cùng nỗi đau con người, Haemin Sunim không nói nhiều về cách “sửa” ta, mà dạy ta cách “ôm” lấy mình – kể cả khi ta đang vỡ vụn.

Điều khiến mình trân trọng cuốn sách này không nằm ở những khái niệm to lớn hay những lý thuyết tâm lý cao siêu. Mà ở chỗ nó rất thật. Thật đến mức khiến mình thấy chính mình trong từng đoạn viết: khi cảm thấy không đủ tốt trong mắt cha mẹ, khi kiệt sức vì luôn phải làm hài lòng người khác, khi thấy cô đơn ngay cả giữa đám đông. Và chính trong cái thật ấy, mình học được rằng, việc tử tế với bản thân không phải là sự nuông chiều, mà là một hình thức can đảm. Can đảm để không gồng lên nữa. Can đảm để chấp nhận mình không hoàn hảo. Và can đảm để bắt đầu lại, từ bên trong.

Đọc Yêu Những Điều Không Hoàn Hảo, mình không khóc, nhưng lòng mình mềm đi. Mềm như một tấm lưng được tựa vào sau nhiều ngày đứng thẳng, mềm như một cái ôm chậm rãi dành cho chính mình sau những đợt giông tố. Cuốn sách không hứa hẹn rằng bạn sẽ không còn khổ đau, nhưng nó dạy bạn cách nhìn nỗi đau bằng ánh mắt dịu dàng hơn, và đối xử với bản thân như một đứa trẻ cần được ôm ấp chứ không phải bị trách mắng.

Và nếu bạn đang mỏi mệt, đang lạc lối, đang thấy mình “chưa đủ tốt”, thì có lẽ bạn không cần phải chạy nữa. Chỉ cần ngồi xuống, mở cuốn sách này ra, và để từng trang giấy xoa dịu bạn bằng chính điều giản dị nhất: lòng tử tế.

II. NHỮNG MẢNH GHÉP CỦA MỘT TÂM HỒN TỰ CHỮA LÀNH.

Cuốn sách Yêu những điều không hoàn hảo được viết bởi Hae Min – một nhà sư người Hàn Quốc, từng sống và học tập tại Mỹ, rồi rời bỏ đời sống học thuật để trở thành tu sĩ. Những chia sẻ trong sách là kết tinh từ đời sống tu hành lẫn những trải nghiệm cá nhân sâu sắc khi đối diện với tổn thương, cô đơn và cả những kỳ vọng áp đặt.

Sách được chia thành các phần: cha mẹ, gia đình, các mối quan hệ, tình yêu, sự nghiệp, bản thân, và cuối cùng là tâm linh. Mỗi phần là một mảnh đời, một khía cạnh khác nhau của con người, từ việc ta sống với cha mẹ ra sao, đến chuyện đối đãi với người yêu, rồi tới những đấu tranh thầm lặng bên trong.

Nội dung sách không xây dựng theo cốt truyện hay lập luận học thuật phức tạp, mà mang đậm tính tản văn – mỗi đoạn là một lời tâm tình, một cái nắm tay, một cái gật đầu. Hae Min không nói với bạn như một người "giác ngộ", mà như một người bạn đồng hành, cũng từng vấp ngã, cũng từng tổn thương, và cũng từng khổ đau như chính bạn.

Điều đặc biệt là không có chương nào cố "gồng" để dạy bảo, mọi điều ông viết đều đến từ sự quan sát lặng lẽ, lòng từ bi sâu sắc và khả năng lắng nghe con người với tất cả bản thể họ, không phán xét.

III. TRIẾT LÝ HAE MIN MUỐN GỬI GẮM.

Có lẽ một trong những vết xước dai dẳng nhất trong tâm thức con người hiện đại chính là nỗi sợ không được chấp nhận. Nỗi sợ đó tinh vi, len lỏi trong từng cử chỉ nhỏ, từng cuộc trò chuyện qua loa, từng cái gật đầu lấy lệ khi lòng đang lưỡng lự. Ta mỉm cười khi trong lòng bối rối. Ta khen ngợi khi thật ra chẳng đồng tình. Ta cố gắng bước theo kỳ vọng của người khác như thể cuộc đời này là một cuộc tuyển chọn âm thầm – mà ta luôn ở ngưỡng cửa bị loại.

Chúng ta học cách sống để được yêu, thay vì sống để được là chính mình.

Từ khi còn nhỏ, đứa trẻ đã được dạy phải ngoan để được thưởng, phải giỏi để được công nhận. Không ai dạy nó rằng bản thân nó – dù yếu đuối, dù có lúc nổi loạn hay thất bại – vẫn xứng đáng được yêu. Dần dần, đứa trẻ ấy lớn lên và trở thành người lớn mang theo nỗi khát khao: “Làm sao để người ta thích mình?”. Và vì thế, ta đánh mất chính mình – một cách rất êm ái.

Haemin Sunim, bằng sự từ bi của một vị thiền sư, đã không kêu gọi chúng ta nổi loạn hay chống đối xã hội. Ông chỉ đơn giản nói: "bạn không cần gồng mình nữa." Bạn không cần biến mình thành ai khác chỉ để được công nhận. Bạn không cần đánh đổi sự thật trong lòng để mua lấy một cái nhìn ấm áp tạm bợ từ người đối diện. Sự tồn tại của bạn – như bạn đang là – đã mang trong nó một phẩm giá tự nhiên. Và nếu bạn chưa nhìn thấy điều đó, thì không phải vì nó không có, mà vì bạn đã bị dạy phải quay lưng với nó từ quá lâu rồi.

Tư tưởng này gợi nhớ đến câu nói nổi tiếng của nhà phân tâm học Carl Jung: “The privilege of a lifetime is to become who you truly are” – đặc ân lớn nhất của một đời người là được trở thành chính mình. Nhưng để đến được nơi ấy, ta phải đi qua hành trình của sự buông bỏ: buông bỏ nhu cầu được yêu thương vô điều kiện từ người khác, để bắt đầu học cách yêu thương chính mình – một cách có điều kiện, có giới hạn, nhưng đầy tử tế.

Mình từng là người cố gắng để được yêu. Mình từng chỉnh sửa lời nói, kiềm chế xúc cảm, che giấu sự mệt mỏi – chỉ để giữ một hình ảnh đẹp trong mắt ai đó. Nhưng rồi, cái giá phải trả là sự chai sạn trong lòng. Một ngày kia, mình tự hỏi: “Nếu mình chưa từng giả vờ, thì liệu người ấy có còn ở lại?” Và câu trả lời làm mình im lặng suốt một thời gian dài. Chính trong cơn im lặng đó, mình bắt đầu hiểu rằng: không phải ai cũng cần phải thích mình. Nhưng nếu mình không thích chính mình, thì chẳng còn ai đủ tư cách để làm điều đó thay mình.

Câu nói của Haemin không chỉ là lời khuyên – đó là một sự thức tỉnh. Là cái ôm thầm lặng của một người từng bị bỏ rơi, nói với bạn: “Mình biết bạn đã cố gắng rất nhiều rồi. Bây giờ, bạn có thể dừng lại. Và vẫn xứng đáng.”

Từ khi còn rất nhỏ, mình đã bị ám ảnh bởi câu hỏi: “Có phải vì mình không đủ tốt mà người ta mới bỏ rơi mình?” Trong những lần bị mắng oan, những ánh nhìn lạnh nhạt hay những cuộc chia tay không lời giải thích, mình luôn chọn cách quay lại chất vấn chính mình. Rằng mình đã làm sai điều gì, rằng có phải mình quá yếu đuối, quá nhạy cảm, quá phiền phức – đến mức người khác cảm thấy mệt mỏi khi ở cạnh.

Và như một phản xạ sinh tồn, mình học cách “đọc vị cảm xúc người khác”, cố gắng điều chỉnh bản thân sao cho phù hợp với những tâm trạng đầy biến động ngoài kia. Nhưng cái giá của việc làm "vừa lòng người" chính là việc đày ải bản thân trong một cuộc truy cứu vô hình – nơi mà mọi lỗi lầm của người khác đều mặc nhiên quy về phía mình.

Rồi khi đọc đến câu trích này trong Yêu những điều không hoàn hảo, mình như vừa được tháo gỡ một bản án oan ức đã giam giữ mình quá lâu. Haemin Sunim không biện minh, không biện luận. Ông chỉ nhẹ nhàng trao cho người đọc một quyền lực giản dị nhưng sâu sắc: được trả lại cho người khác những cơn bão cảm xúc vốn không thuộc về ta.

Có một sự thật phũ phàng nhưng cần được chấp nhận: người ta không luôn đối xử với bạn theo cách bạn xứng đáng, mà theo cách họ đã bị thương. Một người từng bị bỏ rơi có thể rời bỏ bạn trước khi bạn có ý định đi. Một người từng bị phản bội có thể hoài nghi lòng tốt của bạn. Một người chưa từng học được cách yêu thương lành mạnh có thể làm tổn thương bạn – không vì bạn sai, mà vì họ không biết làm gì khác.

Câu nói này đánh thức trong mình một hiểu biết mới: cảm xúc của người khác phản ánh thế giới nội tâm của họ, không phải giá trị của mình. Mình có thể là người dễ khóc, dễ tổn thương, nhưng điều đó không có nghĩa mình đáng bị đau. Và mình có quyền không nhận lấy tất cả những cảm xúc tiêu cực mà người khác trút lên vai mình.

Bác sĩ Gabor Maté – một chuyên gia hàng đầu về sang chấn tâm lý – từng nói rằng: “Trauma is not what happens to you, it’s what happens inside you as a result of what happens to you.” Tổn thương không phải là điều xảy đến với bạn, mà là cách bạn phản ứng bên trong với điều đó. Khi ai đó làm mình đau, phản ứng đầu tiên không nên là tự kết tội, mà là lùi lại một bước để nhìn rõ hơn: liệu nỗi đau này xuất phát từ đâu? Từ hành động của họ, hay từ niềm tin sai lệch mình đã mang theo từ trước?

Có những người ta cần học cách buông tay, không phải vì ta không đủ bao dung, mà vì họ chưa đủ trưởng thành để không làm tổn thương người khác. Và sự trưởng thành thật sự là khi mình biết tách rời bản thân khỏi vết thương người khác gây ra, để không biến mình thành “nạn nhân chuyên nghiệp” trong đời sống cảm xúc của chính mình.

Câu nói ấy, như một liều thuốc giải độc cho những ai từng sống trong sự ám ảnh: “Nếu ai đó khiến bạn đau lòng, hãy nhớ rằng đó là vấn đề của họ, không phải lỗi của bạn.” Và đôi khi, chỉ cần nhớ điều đó thôi, ta đã có thể bắt đầu hành trình tự chữa lành, bằng lòng bao dung – với chính mình.

Câu này đối với mình không đơn thuần là một lời an ủi. Nó là một cái gật đầu đầy thấu hiểu dành cho những tâm hồn từng sống cả thanh xuân trong vai “người gánh hộ”. Mình đã từng là người như thế – đứa luôn ngồi nghe hết tâm sự của bạn bè dù lòng mình rối như tơ, là người luôn cười khi người khác khóc và kiên cường trong mọi cuộc khủng hoảng, miễn là không để ai biết rằng bên trong mình cũng đang tan nát.

Bởi vì mình từng nghĩ rằng: yêu thương là cho đi. Mà cho đi thì không đòi hỏi điều kiện. Mình muốn làm ánh sáng. Một ánh sáng đủ dịu để người ta dựa vào, đủ ấm để ai đó bớt lạnh. Nhưng mình quên rằng ánh sáng, nếu không được nuôi bằng nguồn năng lượng nội tại, sẽ sớm tàn. Và khi ta cứ mãi đốt cháy mình để soi sáng kẻ khác, sớm muộn cũng chỉ còn lại tro tàn.

Yêu những điều không hoàn hảo đặt ra một ranh giới mềm mại nhưng cần thiết giữa sự tử tế và sự hy sinh. Câu trích này là lời thì thầm của Haemin Sunim gửi tới những tâm hồn từng “làm người tốt” đến cạn kiệt: bạn không cần phải cứu ai khi chính bạn đang chới với giữa giông tố. Không ai có thể bẻ gãy một đôi cánh đã rách mà vẫn bay giúp người khác.

Ở góc độ tâm lý học, khái niệm "người chữa lành tổn thương người khác để quên đi tổn thương của mình" được gọi là compulsive helper syndrome – hội chứng giúp đỡ cưỡng bức. Những người này thường xuyên ưu tiên nỗi đau người khác lên trước bản thân, nhưng không phải vì cao thượng, mà vì họ đã được dạy rằng mình chỉ có giá trị khi có ích. Và điều này, theo thời gian, tạo nên một sự lệch lạc nội tâm: ta cần ai đó khổ để ta được “hữu ích”.

Nhưng tình thương chân thật không đồng nghĩa với tự huỷ. Mình học được rằng, để là ánh trăng cho người khác, mình cần là mặt trời của chính mình trước. Mình cần thừa nhận: mình đang vỡ. Mình cũng cần được ôm. Cần được nghỉ. Và không, mình không phải là người xấu nếu mình từ chối làm điểm tựa khi bản thân cũng đang gãy vụn.

Có lần mình nghe một vị thiền sư nói: “Trước khi đổ nước cho người, bình của con phải đầy.” Mình nghĩ về điều đó rất nhiều. Và mình bắt đầu học cách lắng nghe mình trước khi vội lao tới giúp người khác. Học cách từ chối nhẹ nhàng, học cách nghỉ ngơi khi mệt, học cách không biến mình thành cái cọc chống cho người khác tựa cả đời.

Câu nói ấy – “Bạn không cần trở thành ánh trăng soi sáng người khác khi bản thân mình đang vỡ vụn” – là một cú chạm đầy nhân văn và tỉnh thức. Nó không bảo ta ích kỷ, mà dạy ta thương mình trước khi thương người. Một ánh sáng rực rỡ nhất không đến từ việc hy sinh bản thân, mà đến từ trái tim được chữa lành.

Câu nói này, với mình, là một sự giải cứu dịu dàng. Trong thế giới đầy những lời rao giảng về lòng bao dung và tha thứ như một dấu hiệu của sự cao thượng, đôi khi người ta quên mất rằng: không phải ai cũng có thể tha thứ ngay lập tức. Tha thứ không phải là một nút bấm, càng không phải một nghĩa vụ. Tha thứ – nếu không xuất phát từ bên trong – có thể trở thành một lớp mặt nạ che giấu tổn thương chưa lành.

Mình từng là người sống với cảm giác tội lỗi chỉ vì không thể tha thứ. Có những vết thương – là phản bội, là lời nói nhẫn tâm, là hành động lặng lẽ làm tổn thương – mà mình cố lờ đi, nghĩ rằng nếu cứ nói "mình đã tha thứ", thì mọi thứ sẽ ổn. Nhưng rồi mỗi lần nhắc đến chuyện cũ, cổ họng lại nghẹn, lòng lại chua. Mình hiểu ra rằng, tha thứ không thể cưỡng cầu.

Yêu những điều không hoàn hảo không khuyến khích sự oán giận, nhưng cho phép con người được sống thật với cảm xúc. Câu trích trên là một khẳng định cho quyền được chưa sẵn sàng. Và quyền đó đáng được tôn trọng. Không phải vì bạn thù dai. Mà vì bạn đang trung thực với chính mình. Tha thứ là một trạng thái của tâm thức, không phải một khẩu hiệu để khoác lên ngực.

Từ góc nhìn trị liệu tâm lý, ép bản thân tha thứ quá sớm có thể dẫn đến spiritual bypassing – một dạng "vượt rào" tâm linh, khi ta dùng những giá trị cao đẹp để che đậy tổn thương chưa được xử lý. Những người rơi vào trạng thái này có thể trở nên giả tạo với chính mình, thậm chí xa lánh cảm xúc thật như giận, buồn, thất vọng – những thứ hoàn toàn con người.

Mình nghĩ đến một lần nghe podcast của chuyên gia tâm lý Esther Perel, bà nói: “Tha thứ chỉ có thể xảy ra khi người bị tổn thương cảm thấy an toàn. Không phải vì xã hội bảo họ nên tha thứ, mà vì chính họ cảm thấy đã đến lúc.” Đó là lý do tại sao những người sống sót sau lạm dụng, phản bội hay bạo hành thường cần nhiều năm, thậm chí cả đời, để thật sự buông xuống – nếu họ chọn buông. Và nếu họ không chọn, cũng không sao cả.

Câu nói ấy – “Bạn không cần phải tha thứ nếu bạn chưa sẵn sàng” – là lời thừa nhận cho sự phức tạp trong lòng người. Mình học được từ đó rằng không cần phải “cao cả” khi lòng còn đang tan vỡ. Tha thứ không thể vội vàng, không thể nhồi ép, càng không nên là món nợ đạo đức mà người ta dùng để dằn vặt chính mình.

Mỗi người có quyền được giận, được buồn, được nói "chưa sẵn sàng." Và chính trong sự trung thực đó, ta đang bước từng bước đầu tiên về phía chữa lành.

Mình nghĩ đây là một trong những câu nói ngắn gọn nhưng đậm chất triết lý nhất trong Yêu những điều không hoàn hảo. Ẩn trong mười từ ngắn ngủi ấy là một cuộc cách mạng lặng lẽ chống lại cái gọi là “chủ nghĩa đúng đắn” – một căn bệnh tinh thần khiến con người đeo mặt nạ chuẩn mực để được công nhận, để sống trong cái vỏ an toàn của sự “phải như thế”.

Từ khi còn rất nhỏ, chúng ta đã được dạy: phải đúng mực, phải đúng vai, phải đúng lúc, phải đúng chuẩn. Làm con thì phải biết điều. Làm bạn thì phải không được ghen tị. Làm người yêu thì phải luôn dịu dàng, không phiền nhiễu. Và rồi mình lớn lên trong một bộ khung vô hình ấy, luôn tự kiểm điểm bản thân bằng cái thước đo của xã hội: liệu hành động này có “đúng” không? Câu nói này có “chuẩn” không? Cảm xúc này có “hợp lý” không?

Nhưng đúng – là đúng với ai? Đúng theo tiêu chuẩn nào? Và quan trọng nhất, tại sao sống đúng lại được đề cao hơn sống tử tế?

Ở đâu đó trên hành trình làm người, mình nhận ra rằng sự “đúng” mà xã hội tôn thờ nhiều khi là một dạng kiểm soát. Nó áp lên ta áp lực vô hình phải sống như người ta kỳ vọng. Trong khi đó, tử tế là điều có thể hiện ra ngay cả khi ta không “đúng”: khi ta thừa nhận mình sai, khi ta xin lỗi một ai đó, khi ta lắng nghe một người đang buồn thay vì vội khuyên răn. Tử tế không cần khuôn mẫu, không cần bằng khen đạo đức. Nó chỉ cần một trái tim còn biết đau trước nỗi đau của người khác.

Mình nhớ có lần đọc một bài viết của nhà báo Courtney E. Martin, chị viết: “Right is not always righteous.” Câu đó ám ảnh mình rất lâu. Vì đúng không đồng nghĩa với tử tế. Một người có thể đúng về lý lẽ, nhưng thiếu lòng nhân. Một kẻ có thể chiến thắng một cuộc tranh luận bằng lý trí, nhưng để lại trong người kia cả một nỗi thương tổn. Vậy thì, cái đúng ấy có ích gì?

Yêu những điều không hoàn hảo không phủ nhận vai trò của đạo lý, nhưng Haemin Sunim đặt tử tế lên làm gốc. Sự tử tế – ở đây – không hề yếu mềm. Nó là dũng khí để dám sống thật, để dám sai mà vẫn giữ lòng trắc ẩn. Là dám lựa chọn không hơn thua, dù biết mình có thể thắng. Là dám yên lặng, dám từ chối một cuộc đàm đạo chỉ để giữ cho lòng ai đó được yên.

Mình từng là một người bị ám ảnh bởi việc “phải đúng” – trong tranh luận, trong hành xử, trong các mối quan hệ. Nhưng rồi mình nhận ra, có những lúc, chọn đúng là chọn sự cô đơn. Mình dừng lại. Mình học cách hỏi: “Điều này có làm ai tổn thương không?” trước khi hỏi: “Điều này có hợp lý không?”

Câu nói ấy – “Hãy ngừng cố gắng làm đúng. Hãy sống tử tế.” – chính là tấm bản đồ cho những ai muốn thoát ra khỏi mê cung của sự phải-perfection. Nó dạy ta từ bỏ cái vỏ hào nhoáng của lối sống đúng-đắn-đến-lạnh-lùng, để trở về với cái chất người nguyên thủy nhất: biết thương, biết chạnh lòng, biết làm điều tốt, dù chẳng ai chứng nhận.

Và ở nơi đó, mình tin, chúng ta sẽ tìm được một sự nhẹ nhõm thật sự. Không còn nặng nề với việc gồng lên làm “người đúng”, mà học cách trở thành “người tử tế”. Vậy là đủ.

Có một thời mình sống như thể tâm trạng của người khác là trách nhiệm của mình. Khi ai đó buồn, mình vội vàng an ủi. Khi ai đó tức giận, mình cúi đầu xin lỗi. Khi người khác thất vọng, mình tự vấn: “Phải chăng mình chưa đủ tốt?” Đó không phải là lòng tử tế, đó là sự tự đồng hóa – một kiểu “bắt chước cảm xúc” để duy trì hòa khí, dù đánh đổi bằng chính sự an yên của mình.

Câu trích trên như một nhát kéo cắt phăng sợi dây vô hình trói buộc giữa cảm xúc của người và phản ứng của ta. Nó nhắc mình rằng, cảm xúc của người khác – tức giận, buồn bã, thất vọng hay hạnh phúc – là kết quả của lịch sử tổn thương, kinh nghiệm sống và góc nhìn riêng của họ. Nó không phải là tấm gương phản chiếu giá trị của mình.

Yêu những điều không hoàn hảo có sức mạnh ở chỗ này: không khuyên ta thờ ơ hay dửng dưng, nhưng dạy ta tôn trọng ranh giới giữa “empathy” và “enmeshment” (đồng cảm và hoà tan). Đôi khi, trong một mối quan hệ, việc không gánh lấy cảm xúc của người kia chính là hành động tử tế nhất mà ta có thể làm – với cả họ lẫn chính mình.

Haemin Sunim, với lối viết giản dị, nhấn mạnh rằng điều ta có thể làm là “kiểm soát cách mình phản ứng”. Và phản ứng – là một hành vi có chủ đích. Mình không thể ngăn ai ném một lời cay độc vào mặt mình, nhưng mình có thể chọn không nuốt nó. Mình không thể khiến ai thay đổi tâm trạng, nhưng mình có thể giữ cho bản thân không bị nhấn chìm theo.

Khả năng phản ứng điềm tĩnh, nhẹ nhàng cũng là một dạng trí tuệ cảm xúc – như một ngọn đèn nhỏ giữa cơn giông bão. Không cần rực rỡ, chỉ cần không tắt. Chọn phản ứng nhẹ nhàng không có nghĩa là ta yếu đuối. Đó là một sức mạnh âm thầm, của những người đủ trưởng thành để không đánh mất bản thân vì những làn sóng cảm xúc từ bên ngoài.

Thế nên, mình học cách đứng yên khi người khác nổi giận, học cách mỉm cười khi ai đó muốn mình tổn thương, học cách đặt tay lên ngực mình và nói: “Ta ổn, vì ta không phải là cơn giận của người khác.” Trong từng khoảnh khắc như vậy, mình thấy bản thân được tự do – một kiểu tự do lặng lẽ, nhưng đầy kiêu hãnh.

Mình từng nghĩ yêu là không được tổn thương nhau. Là không tranh cãi, không cự cãi, không nặng lời. Là đi bên nhau nhẹ nhàng như bước giữa rừng thông, không dẫm lên rễ gai, không trượt trên đá sắc. Nhưng sau tất cả, mình nhận ra: tình yêu thật ra giống như những con đường núi quanh co – đôi khi gồ ghề, đôi khi mù mịt, nhưng quan trọng là có đi tiếp cùng nhau hay không.

Câu nói của Haemin Sunim chạm đến lõi của một mối quan hệ lành mạnh: không phải là tránh xung đột, mà là học cách giải quyết nó bằng sự khiêm nhường và bao dung. Những người yêu nhau không phải không từng làm tổn thương nhau, mà là sau những tổn thương ấy, họ chọn quay về với nhau, cùng xoa dịu, cùng lớn lên.

Trong một thế giới đề cao sự “perfect match” – cặp đôi hoàn hảo, cuộc sống tình yêu không gợn sóng – thì việc xin lỗi và tha thứ lại bị xem là dấu hiệu của yếu đuối. Nhưng thực ra, không có gì mạnh mẽ hơn việc cúi đầu và nói: “Anh xin lỗi vì đã khiến em đau.” Và cũng không có gì dũng cảm hơn việc nhìn vào người làm ta tổn thương và nói: “Em tha thứ.”

Khi yêu thương ai đó, điều quan trọng không phải là “luôn đúng”, mà là “đúng lúc cần dịu dàng”. Cãi nhau không khiến một mối quan hệ rạn vỡ. Sự cố chấp, sự im lặng lạnh lùng, sự xem thường cảm xúc của người kia mới là những vết dao âm thầm.

Haemin không dùng những ngôn từ to tát để miêu tả tình yêu. Thay vào đó, ông nhấn vào những điều nhỏ bé nhưng chân thực: một lời xin lỗi đúng lúc, một cái ôm sau cơn giận, một ánh mắt biết ơn vì người kia vẫn còn ở lại. Đó mới là điều giữ cho tình yêu tồn tại qua tháng năm – không phải vì ta chưa từng cãi nhau, mà vì ta chưa từng từ bỏ nhau sau những lần như thế.

Câu này đơn giản như một lời thủ thỉ, nhưng lại là sợi dây níu giữ nhiều người giữa ranh giới của vực thẳm. Trong xã hội hiện đại – nơi mà năng suất, thành tựu và tốc độ được xem là thước đo giá trị – thì nghỉ ngơi bị xem như một tội lỗi, một sự đầu hàng.

Mình từng có khoảng thời gian mệt mỏi đến mức… không biết rằng mình đang mệt. Mình làm việc như một cái máy, chạy deadline, cười với khách hàng, giúp đỡ bạn bè, rồi khi đêm về, mình ngồi thụp xuống sàn nhà và tự hỏi: “Có phải mình đang yếu đuối?” Nhưng thật ra, mệt mỏi không phải là yếu đuối. Nó là lời nhắc nhẹ nhàng rằng mình cũng là con người, không phải một cái bánh răng.

Haemin Sunim, với xuất thân là một thiền sư, có một cách nhìn về sự mỏi mệt rất từ bi. Nghỉ ngơi, trong quan niệm của ông, không chỉ là ngưng làm việc. Nó là một sự trở về: trở về với hơi thở, với thân thể, với cảm xúc của chính mình. Không cần cố gắng vượt lên nó, chỉ cần ngồi xuống và lắng nghe.

Mình học được một điều sâu sắc từ câu nói ấy: không phải cứ “cố thêm một chút nữa” là tốt. Đôi khi, chính việc cố gắng quá sức lại làm ta xa rời chính mình. Và bỏ cuộc – đôi khi là quyết định trong lúc tâm trí đã quá kiệt quệ để phân định. Nhưng nếu mình biết dừng lại, nghỉ ngơi, yêu lấy bản thân như cách mình ôm một đứa trẻ đang khóc – thì mình sẽ thấy: hóa ra, chưa đến lúc bỏ cuộc. Chỉ là mình cần một cái ôm.

Sự thấu hiểu – đôi khi – là một giấc mộng đẹp nhưng xa vời. Mình từng dành cả thanh xuân để cố gắng được hiểu: trong gia đình, mình muốn bố mẹ hiểu cảm xúc của mình; trong tình yêu, mình mong người yêu “nhìn thấy” mình mà không cần phải nói; trong các mối quan hệ, mình muốn không phải giải thích quá nhiều mà vẫn được đồng cảm.

Nhưng mình đã thất vọng. Và chính trong những khoảnh khắc ấy, mình mới nhận ra: muốn người khác hiểu mình đôi khi là điều không tưởng. Họ không sống cuộc đời mình, không bước qua những ngõ tối mình từng đi, không nghe được giọng nói trong đầu mình mỗi đêm. Vậy thì tại sao lại đặt hạnh phúc của mình lên bàn cân sự thấu hiểu của người khác?

Câu nói của Haemin là một liều thuốc giải cho những ai từng khóc trong cô đơn. Khi không ai hiểu, ta hãy là người đầu tiên hiểu chính mình. Khi người khác nói “cậu kỳ lạ”, “cậu phức tạp quá”, thì chính mình hãy là người đứng về phía mình. Vì chỉ khi hiểu được những giằng xé bên trong, ta mới ngừng tìm kiếm sự xác nhận từ bên ngoài.

Hiểu mình là bước đầu tiên của tự do. Là biết đâu là ranh giới, đâu là vết sẹo, đâu là điều khiến mình vui thật sự. Là dám nói “không” khi cần. Là dám bước đi một mình khi chẳng ai song hành. Là không cần gào lên: “Hãy hiểu tôi”, mà bình thản mỉm cười: “Chỉ cần tôi hiểu tôi là đủ.”

IV. CẢM NHẬN CÁ NHÂN.

Có những quyển sách không cần dày, không cần cao trào, không cần những triết lý vĩ đại để trở thành cột mốc trong đời người. Yêu những điều không hoàn hảo là một quyển như thế – nhỏ nhẹ như một lời ru, trầm tĩnh như một buổi chiều lặng gió, nhưng lại đủ sức lay động từng nếp gấp đau thương trong mình, từng hốc tối mà trước đó mình luôn cố phủ lấp bằng bận rộn, bằng nghĩa vụ, bằng thứ gọi là “phấn đấu không ngừng”.

Mình đọc cuốn sách này khi bản thân đang trong giai đoạn khủng hoảng thầm lặng – không phải loại khủng hoảng bùng nổ với nước mắt, nỗi đau hay sự kiện đặc biệt, mà là kiểu rệu rã không tên. Một buổi sáng nọ, mình tỉnh dậy và không muốn rời giường. Mình không biết tại sao. Công việc vẫn ổn. Bạn bè vẫn ở đó. Không ai làm tổn thương mình. Nhưng bên trong mình là một vùng trống lạnh. Mình cố khỏa lấp bằng phim ảnh, cà phê, những buổi nói chuyện qua loa. Nhưng càng ngày, sự mệt mỏi ấy càng bám sâu, như rêu mọc nơi đá ẩm – âm thầm nhưng bền bỉ.

Đó là lúc mình cầm lên cuốn sách này. Trang đầu tiên mình đọc không phải là lời mở đầu, mà là một câu rất ngắn: “Bạn không cần được mọi người hiểu. Chỉ cần bạn hiểu chính mình là đủ.” Mình đã dừng lại rất lâu ở đó. Thậm chí, mình đã khóc.

Mình nhận ra: có lẽ điều khiến mình mỏi mệt nhất suốt bao năm qua không phải là công việc, không phải trách nhiệm, mà là nỗi ám ảnh vô hình: phải khiến người khác yêu thương mình, phải sống sao cho đúng, phải luôn mỉm cười và “đủ tốt”. Mình cứ thế xây dựng một bản ngã vừa lòng thiên hạ, để rồi mỗi đêm, khi chiếc mặt nạ rơi xuống, mình chỉ thấy chính mình – một kẻ cô đơn, không biết làm gì với những cảm xúc thật.

Yêu những điều không hoàn hảo không chữa lành mình một cách kỳ diệu. Nó không vẫy tay làm biến mất nỗi buồn, nhưng nó làm điều còn quan trọng hơn: nó dạy mình chấp nhận. Mình học cách ngồi xuống với chính mình, ôm lấy sự bất an thay vì chối từ nó. Mình học cách nhìn vào những vết nứt trong tâm hồn mình mà không gọi chúng là “sai” hay “hư”. Mình học cách tha thứ cho bản thân – một kỹ năng mà chẳng trường lớp nào dạy, và đáng buồn thay, cũng chẳng mấy ai truyền cho nhau.

Tác giả Haemin Sunim – với vai trò là một nhà sư và cũng là một người từng bị trầm cảm – không đứng trên bục giảng. Ông không rao giảng đạo lý. Ông viết như một người bạn ngồi bên cạnh mình vào những buổi tối lặng, hỏi: “Hôm nay bạn mệt à? Không sao. Hãy nghỉ ngơi.” Những câu chữ của ông giống như một bàn tay ấm đặt lên vai – không ồn ào, không vội vã, nhưng khiến mình thấy mình không còn đơn độc trong hành trình tự chữa lành.

Khi đọc đến đoạn: “Khi bạn mệt mỏi, hãy nghỉ ngơi, đừng bỏ cuộc”, mình đã lặng đi rất lâu. Mình từng sống trong một môi trường mà sự nghỉ ngơi bị coi là lười biếng. Mình lớn lên cùng những lời nhắc: “Phải mạnh mẽ”, “Phải kiên cường”, “Cố lên một chút nữa”. Mình chưa bao giờ được dạy rằng mệt là lý do chính đáng để dừng lại. Mình chưa từng được cho phép mình yếu đuối. Và mình biết không chỉ mình – có hàng ngàn người trẻ đang gồng lên mỗi ngày chỉ để không bị gọi là “vô dụng”. Chúng ta đang chạy trong một guồng quay mà không ai biết đích đến ở đâu, chỉ biết nếu ngừng lại, ta sẽ bị tụt lại phía sau.

Vậy mà ở đây, trong những trang sách tĩnh lặng, một giọng nói nhẹ nhàng vang lên: “Bạn không cần phải cố đến kiệt sức. Chỉ cần biết dừng lại đúng lúc cũng là một dạng dũng cảm.” Câu chữ ấy đã cứu mình khỏi một đêm đen – không theo nghĩa ẩn dụ, mà là một đêm rất thật, khi mình định buông bỏ mọi thứ. Mình đặt sách lên ngực và ngủ thiếp đi. Lần đầu tiên sau nhiều tuần, mình không mơ thấy những giấc mơ mỏi mệt.

Không chỉ dừng lại ở việc “chấp nhận bản thân”, Yêu những điều không hoàn hảo còn gợi mở một thái độ sống nhẹ nhàng, khoan dung – với chính mình và với người khác. Mình từng rất khắt khe, không chỉ với bản thân mà còn với những người mình yêu. Mình kỳ vọng họ phải hiểu mình, phải yêu mình đúng cách, phải đồng hành với mình không chút lệch nhịp. Và mỗi khi họ lỡ lời, làm sai, mình thu mình lại, tổn thương như thể tình yêu ấy sụp đổ. Haemin Sunim dạy mình rằng, ngay cả trong tình yêu, cũng cần không gian để sai sót, để sửa chữa, để xin lỗi và tha thứ.

Một trong những câu mình yêu nhất là: “Tình yêu đích thực không phải là không bao giờ cãi nhau, mà là biết xin lỗi và tha thứ sau đó.” Mình từng nghĩ tình yêu lý tưởng là một bản hòa âm không sai nhịp – nhưng hóa ra, tình yêu đích thực là thứ âm nhạc có cả nốt trầm, cả khoảng lặng, và cả những sai phím. Miễn là sau mỗi nốt sai ấy, ta vẫn muốn chơi tiếp, vẫn muốn đồng hành.

Mình đã học cách nhìn người mình yêu bằng đôi mắt mới: bớt kỳ vọng, bớt đòi hỏi, và nhiều hơn sự bao dung. Mỗi người đều đang vật lộn với thế giới nội tâm riêng, không ai là toàn vẹn. Và vì thế, yêu là học cách yêu cả những phần chưa hoàn thiện – của người khác, và của chính mình.

Mình cũng thay đổi cách đối thoại với bản thân. Trước kia, khi phạm sai lầm, mình hay tự mắng: “Sao mày ngu thế?”, “Làm được cái gì cho ra hồn đâu.” Nhưng giờ đây, mình học cách nói với mình: “Không sao đâu. Mình cũng đang cố gắng mà.” Mình đối đãi với chính mình như với một người bạn cũ – từng trải, từng sai, nhưng luôn đáng yêu.

Sau tất cả, Yêu những điều không hoàn hảo khiến mình hiểu rằng: bình yên không đến từ việc thay đổi thế giới, mà đến từ việc đổi cách ta nhìn thế giới. Và khi mình đổi cách nhìn, thế giới cũng dịu lại – như thể nó đã luôn ở đó, chờ mình ngừng chạy và lắng nghe.

V. KẾT LUẬN

Đọc sách này không phải để biến đổi bản thân, mà là để hiểu rằng: chính sự không hoàn hảo mới làm nên bản sắc độc nhất của bạn. Và yêu lấy điều ấy – chính là bước đầu tiên để thực sự sống.  

Đã từ rất lâu rồi, mình mới gặp một cuốn sách khiến mình dừng lại giữa chừng – không phải vì chán, mà vì tim mình đang mềm đi, và mình muốn giữ nguyên khoảnh khắc đó lâu hơn một chút. Yêu Những Điều Không Hoàn Hảo không phải kiểu sách khiến người ta háo hức lật từng trang, mà là một cuốn sách khiến mình phải thở chậm lại, như thể từng dòng chữ đang thì thầm trong lòng mình bằng một thứ âm điệu chỉ linh hồn mới nghe được.

“Hãy yêu cả những điều khiến bạn tổn thương. Vì nhờ đó, bạn mới trưởng thành.” – một câu ngắn thôi, nhưng khi mình đọc đến, tim như lặng đi một nhịp. Bấy lâu nay, mình vẫn nghĩ phải thoát khỏi nỗi đau thì mới gọi là sống sót, phải vượt qua tổn thương thì mới có thể lớn lên. Nhưng Haemin Sunim không nói như vậy. Ông không buộc mình chạy trốn, ông dạy mình quay lại, nhìn thẳng vào vết thương và đặt tay lên đó – không để dằn vặt, mà để hiểu và yêu.

Trước khi đọc cuốn sách này, mình đã có một thời gian dài sống như thể mình chỉ có giá trị khi hoàn hảo. Mình ghét đôi mắt mình vì nó luôn thấm nước vào những lúc không nên. Mình giận bản thân vì không đủ mạnh mẽ để đối mặt với sự lạnh nhạt của người khác. Và hơn cả, mình đã trách chính trái tim mình – vì nó cứ dễ tổn thương, cứ muốn được yêu thương nhiều quá. Nhưng trong một trang sách tưởng chừng giản dị, Haemin đã nhẹ nhàng viết: “Bạn xứng đáng được yêu thương ngay cả khi bạn không làm được gì cả.” Câu chữ ấy như một mảnh nắng nhỏ xuyên qua màn mây dày đặc của những ngày mình tự phủ nhận chính mình.

Có những đoạn văn ông viết rất ngắn, thậm chí chỉ là một ý nghĩ lướt qua, nhưng với mình, nó như một cú chạm khẽ vào nơi đã đóng băng từ lâu. “Chúng ta không cần phải trở thành ai cả. Chúng ta chỉ cần trở về là chính mình.” Lâu lắm rồi, mình mới thấy an lòng khi được là mình – một con người đầy thiếu sót, hay phân vân, có khi ích kỷ, có khi yếu mềm, nhưng vẫn đang cố gắng từng ngày để yêu lấy chính mình mà không còn thấy xấu hổ.

Yêu Những Điều Không Hoàn Hảo cũng khiến mình suy nghĩ rất nhiều về cách mình yêu thương người khác – và cả cách mình để người khác đối xử với mình. Đôi khi mình cứ cố làm hài lòng mọi người, cứ cố tỏ ra ổn, cứ giữ những mong muốn của riêng mình cho tới khi cạn kiệt. Nhưng khi Haemin viết rằng: “Nếu không thể thành thật với cảm xúc của mình, thì lòng tốt bạn trao đi cũng chỉ là một hình thức giả vờ.” – mình như sụp đổ. Không phải vì mình cố tình giả vờ, mà vì mình không dám sống thật, không dám nói “tôi không ổn”, không dám khóc trước người khác vì sợ bị phán xét. Cuốn sách khiến mình nhận ra, yêu thương thật sự không phải là hy sinh đến mức mất mình, mà là học cách bảo vệ ranh giới, và can đảm nói ra điều mình cần.

Một điều nữa khiến mình xúc động, là cách Haemin nhìn vào nỗi đau và cô đơn không phải như một gánh nặng, mà như một phần không thể thiếu trong cuộc sống. Ông viết: “Không có nỗi buồn nào là vô nghĩa. Nó là một phần của hành trình trở thành con người.” Có những đêm, mình ngồi một mình trong bóng tối, nghe tiếng tim mình đập mà không rõ vì sợ hãi hay vì trống rỗng. Trước đây, mình thấy mình yếu đuối. Nhưng sau này, mình học được rằng: cô đơn không có nghĩa là thất bại. Cô đơn chỉ là khoảnh khắc mình thật nhất với chính mình – và điều ấy cũng xứng đáng được yêu thương.

Cuốn sách không nói về thành công, không nhắc đến chiến thắng, cũng chẳng có một bản đồ để trở thành người tốt hơn. Nó chỉ là lời thủ thỉ từ một người thầy – người đã từng đổ vỡ, từng hoài nghi, từng đau khổ, và vì vậy, ông có đủ sự lắng nghe để ngồi bên ta mà không đánh giá. Giống như ông đã viết: “Khi bạn yêu một ai đó, đừng cố thay đổi họ. Hãy để họ được là chính họ. Vì chỉ trong sự chấp nhận ấy, họ mới thực sự có thể thay đổi.” Mình đọc câu này và nghĩ: hóa ra, mình cũng cần học cách yêu mình như vậy – không phải yêu cái lý tưởng về bản thân, mà là yêu chính phiên bản đầy sai sót, đang-muốn-tốt-hơn của mình.

Có lẽ điều mình trân trọng nhất ở Yêu Những Điều Không Hoàn Hảo là nó không khuyên bạn phải nhanh chóng tha thứ, cũng không bắt bạn phải ngay lập tức bình an. Nó cho bạn thời gian. Nó cho phép bạn chậm lại. Nó cho phép bạn tạm ngừng cuộc đua thành tích vô hình với những người xung quanh. Và nó nhắc bạn rằng: chỉ cần bạn còn thở, thì bạn vẫn có thể bắt đầu lại, dịu dàng hơn, chân thật hơn, tử tế hơn – không phải với ai khác, mà là với chính bạn.

Yêu những điều không hoàn hảo không đưa ra công thức sống hạnh phúc. Nó không làm bạn "trưởng thành" nhanh hơn. Nhưng nó chạm vào những phần rất người, rất thật trong mỗi chúng ta. Giữa một thế giới thúc ép bạn trở nên hoàn hảo, cuốn sách này bảo rằng: “Không sao cả nếu bạn vẫn đang học cách sống. Bạn không cần hoàn hảo mới được yêu.”

Mình không biết bạn đang ở đâu trong hành trình sống của mình – đang rạng rỡ hay đang gục ngã, đang yêu hay đang buông tay, đang mạnh mẽ hay đang thu mình lại trong góc tối. Nhưng nếu bạn cảm thấy mỏi, nếu bạn đang chất vấn bản thân “mình có đủ tốt không?”, nếu bạn từng quên mất cách dịu dàng với chính mình – thì có lẽ, cuốn sách này là dành cho bạn. Không phải để thay đổi bạn, mà để nhắc bạn nhớ: bạn không cần phải hoàn hảo mới xứng đáng được yêu.

Vì như Haemin đã viết – giản dị mà chân thật: “Mỗi người chúng ta đều là một tác phẩm đang hoàn thiện. Đừng vội vàng đánh giá khi tranh vẫn còn dang dở.”

Tóm tắt bởi: Thỏ Thỏ - Bookademy
Hình ảnh: Thỏ Thỏ.     
--------------------------------------------------
Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về sách tại link: Bookademy
(*) Bản quyền bài viết thuộc về Bookademy - Ybox. Khi chia sẻ hoặc đăng tải lại, vui lòng trích dẫn nguồn đầy đủ "Tên tác giả - Bookademy." Các bài viết trích nguồn không đầy đủ cú pháp đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.